Handelingswijzer voor
Dyslexie
Definitie van het probleem en enkele wetenswaardigheden
Dyslexie is een stoornis die gekenmerkt wordt door hardnekkige problemen in de automatisering van de woordidentificatie (lezen) en/of schriftbeeldvorming (spellen).
De hardnekkigheid blijkt uit de discrepantie tussen inspanning en resultaat.
De automatisering van klank/tekenkoppeling komt ook na langdurig en herhaald oefenen niet op gang.
Het probleem manifesteert zich op klank/tekenniveau.
Intelligente dyslectici omzeilen hun problemen en vallen in het basisonderwijs niet op; de latente problematiek wordt pas in het VO (VWO/ HAVO) manifest wanneer meerdere talen met eigen specifieke klank/teken- koppelingen in korte tijd geautomatiseerd moeten worden.
Wat zie ik in de klas, hoe herken ik deze stoornis?
- Het spellingsproduct is veel slechter dan van klasgenoten. Opmerkelijk zijn de fouten in de spelling tegen de klank/tekenkoppeling (de zgn. luisterwoorden).
- De leerling is niet of nauwelijks in staat om eigen werk op spelling te corrigeren.
- Het (stil)lezen verloopt veel trager dan bij de klasgenoten.
- Hardop lezen is slordig, leerling leest niet wat er staat.
- De leerling presteert op andere onderdelen niet minder dan zijn / haar klasgenoten.
De beste aanpak in de klas in bondige adviezen
Informeer bij de zorgcoördinator, leerjaarcoördinator of remedial teacher of de leerling een dyslexieverklaring bezit.
Indien ja: rekening houden met gemaakte afspraken* indien de school een dyslexieprotocol hanteert.
Indien nee: informeer de coördinator of remedial teacher over je bevindingen. Vraag na of de leerling is opgevallen bij de screening naar LSP in de brugklas of bij de spel- leesprestaties bij de moderne vreemde talen.
- Kijk door de spellingfouten heen naar de kwaliteit van de taal. Beoordeel en /of bespreek die kwaliteit.
- Help bij de correctie van eigen werk en/of laat de leerling op een computer met spellingcontrole werken.
- Laat de leerling niet te veel bordwerk overnemen; verstrek zonodig een kopie.
In ieder geval niet doen
- Een onverwachte leesbeurt voor een langzame lezer. Laat een leesbeurt thuis voorbereiden.
- Een onverwachte spellingtoets bij een slechte speller
- Het probleem ontkennen!
- Een dyslectische leerling aansporen meer aandacht aan spelling te besteden of harder te leren.
* In vele gevallen bestaat die afspraak uit het aanbieden van de mogelijkheden die de wet toestaat bij landelijke examens:
opdrachten en leeswerk in een groter lettertype, tekst op een geluidsdrager en tijdsverlenging bij proefwerken.
Ervaringen met deze handelingswijzer s.v.p. opsturen aan cordys@cordys.nl