Leerproblemen? RT-praktijk Van Rijn

Handelingswijzer voor

Dyslexie

Definitie van het probleem en enkele wetenswaardigheden

Dyslexie is een stoornis die gekenmerkt wordt door hardnekkige problemen in de automatisering van de woordidentificatie (lezen) en/of schriftbeeldvorming (spellen).

De hardnekkigheid blijkt uit de discrepantie tussen inspanning en resultaat.

De automatisering van klank/tekenkoppeling komt ook na langdurig en herhaald oefenen niet op gang.

Het probleem manifesteert zich op klank/tekenniveau.

Intelligente dyslectici omzeilen hun problemen en vallen in het basisonderwijs niet op; de latente problematiek wordt pas in het VO (VWO/ HAVO) manifest wanneer meerdere talen met eigen specifieke klank/teken- koppelingen in korte tijd geautomatiseerd moeten worden.

Wat zie ik in de klas, hoe herken ik deze stoornis?

Het spellingsproduct is veel slechter dan van klasgenoten. Opmerkelijk zijn de fouten in de spelling tegen de klank/tekenkoppeling (de zgn. luisterwoorden).

De leerling is niet of nauwelijks in staat om eigen werk op spelling te corrigeren.

Het (stil)lezen verloopt veel trager dan bij de klasgenoten.

Hardop lezen is slordig, leerling leest niet wat er staat.

De leerling presteert op andere onderdelen niet minder dan zijn / haar klasgenoten.

De beste aanpak in de klas in bondige adviezen

Informeer bij de zorgcoördinator, leerjaarcoördinator of remedial teacher of de leerling een dyslexieverklaring bezit.

Indien ja: rekening houden met gemaakte afspraken* indien de school een dyslexieprotocol hanteert.

Indien nee: informeer de coördinator of remedial teacher over je bevindingen. Vraag na of de leerling is opgevallen bij de screening naar LSP in de brugklas of bij de spel- leesprestaties bij de moderne vreemde talen.

Kijk door de spellingfouten heen naar de kwaliteit van de taal. Beoordeel en /of bespreek die kwaliteit.

Help bij de correctie van eigen werk en/of laat de leerling op een computer met spellingcontrole werken.

Laat de leerling niet te veel bordwerk overnemen; verstrek zonodig een kopie.

In ieder geval niet doen

Een onverwachte leesbeurt voor een langzame lezer. Laat een leesbeurt thuis voorbereiden.

Een onverwachte spellingtoets bij een slechte speller

Het probleem ontkennen!

Een dyslectische leerling aansporen meer aandacht aan spelling te besteden of harder te leren.

* In vele gevallen bestaat die afspraak uit het aanbieden van de mogelijkheden die de wet toestaat bij landelijke examens:

opdrachten en leeswerk in een groter lettertype, tekst op een geluidsdrager en tijdsverlenging bij proefwerken.

Ervaringen met deze handelingswijzer s.v.p. opsturen aan cordys@cordys.nl

	Handelingswijzer voor Dyslexie
Definitie van het probleem en enkele wetenswaardigheden	Dyslexie is een stoornis die gekenmerkt wordt door hardnekkige problemen in de automatisering van de woordidentificatie (lezen) en/of schriftbeeldvorming (spellen). De hardnekkigheid blijkt uit de discrepantie tussen inspanning en resultaat. De automatisering van klank/tekenkoppeling komt ook na langdurig en herhaald oefenen niet op gang. Het probleem manifesteert zich op klank/tekenniveau. Intelligente dyslectici omzeilen hun problemen en vallen in het basisonderwijs niet op; de latente problematiek wordt pas in het VO (VWO/ HAVO) manifest wanneer meerdere talen met eigen specifieke klank/teken- koppelingen in korte tijd geautomatiseerd moeten worden.
Wat zie ik in de klas, hoe herken ik deze stoornis?	Het spellingsproduct is veel slechter dan van klasgenoten. Opmerkelijk zijn de fouten in de spelling tegen de klank/tekenkoppeling (de zgn. luisterwoorden). De leerling is niet of nauwelijks in staat om eigen werk op spelling te corrigeren. Het (stil)lezen verloopt veel trager dan bij de klasgenoten. Hardop lezen is slordig, leerling leest niet wat er staat. De leerling presteert op andere onderdelen niet minder dan zijn / haar klasgenoten.
De beste aanpak in de klas in bondige adviezen	Informeer bij de zorgcoördinator, leerjaarcoördinator of remedial teacher of de leerling een dyslexieverklaring bezit. Indien ja: rekening houden met gemaakte afspraken* indien de school een dyslexieprotocol hanteert. Indien nee: informeer de coördinator of remedial teacher over je bevindingen. Vraag na of de leerling is opgevallen bij de screening naar LSP in de brugklas of bij de spel- leesprestaties bij de moderne vreemde talen. Kijk door de spellingfouten heen naar de kwaliteit van de taal. Beoordeel en /of bespreek die kwaliteit. Help bij de correctie van eigen werk en/of laat de leerling op een computer met spellingcontrole werken. Laat de leerling niet te veel bordwerk overnemen; verstrek zonodig een kopie.
In ieder geval niet doen	Een onverwachte leesbeurt voor een langzame lezer. Laat een leesbeurt thuis voorbereiden. Een onverwachte spellingtoets bij een slechte speller Het probleem ontkennen! Een dyslectische leerling aansporen meer aandacht aan spelling te besteden of harder te leren. * In vele gevallen bestaat die afspraak uit het aanbieden van de mogelijkheden die de wet toestaat bij landelijke examens: opdrachten en leeswerk in een groter lettertype, tekst op een geluidsdrager en tijdsverlenging bij proefwerken.